No ale od czegoś trzeba zacząć...
następuje wskutek osiągnięcia przez skrzydło krytycznego kąta natarcia, co powoduje oderwanie się strug powietrza od górnej powierzchni płata. W efekcie skrzydło ulega deformacji - końce cofają się, tworząc podkowę z lecącej do tyłu czaszy. Układ pilot-skrzydło wpada w wahadłowy ruch przód-tył, opadanie gwałtownie wzrasta.
Skrzydło można przeciągnąć zaciągając powoli sterówki na max i przytrzymując je w tej pozycji (przeciągnięcie statyczne) lub gwałtownie je ściągając (i też przytrzymując) - przeciągnięcie dynamiczne.
Szczególnie niebezpieczne, z powodu małej wysokości, jest mimowolne przeciągnięcie skrzydła przy manewrze do lądowania, poprzez zbyt silne przyhamowanie skrzydła. Efektowi temu sprzyja turbulencja, o jaką nietrudno przy ziemi. W takiej sytuacji nieocenione usługi oddają wszelkiej maści protektory i air-bagi.
Uwaga na holowanie: podczas holowania skrzydło znajduje się na dużych kątach natarcia. W związku z tym niedopuszczalne jest silne zaciąganie sterówek. Jedyna możliwa praca sterówkami polega na utrzymywaniu kierunku na wyciągarkę - należy to robić bardzo delikatnie.
Wyprowadzanie z przeciągnięcia polega na odpuszczeniu sterówek w momencie, kiedy skrzydło znajduje się z przodu i zaczyna wracać za pilota. Czasza powinna wypełnić się i wyjść z nurkowania. Odpuszczenie skrzydła znajującego się z tyłu może doprowadzić do zbyt szybkiego ruchu skrzydła do przodu ("wystrzelenia"), co może doprowadzić do zderzenia pilota z czaszą i niezwykle groźnego zaplątania się w nią.
Specyficznym rodzajem przeciągnięcia jest spadochronowanie. Może ono nastąpić np. przy wyprowadzaniu z B-stalla, kiedu skrzydło nie nabierze odpowiedniej prędkości postępowej i, zachowując swój kształt, opada z dosyć dużą prędkością. Jest to stan o tyle niebezpieczny, że niedoświadczony pilot może zbyt późno zorientować się w sytuacji, a następnie, kiedy ziemia będzie już blisko, stracić głowę i nie przedsięwziąć odpowiednich środków zaradczych.
Wyprowadzenie polega na odpuszczeniu sterówek i, jeśli to nie pomogło, symetrycznym wypchnięciu do przodu obu taśm A.
polega na zawinięciu i zablokowanie końcówki skrzydła przez przechodzącą po górnej powierzchni skrzydła lince nośnej. Przyczyną zwykle jest niedokładna kontrola paralotni przed startem. Krawat może powstać również w locie, jak skutek nieprawidłowego otwarcie się skrzydła po deformacji - końcówka płata klinuje się między linkami.
Wyprowadzanie nie jest łatwe, ani bezpieczne. Można próbować ściągnąć kilka linek z zawiniętej strony licząc, że linka tworząca krawat zsunie sie po powierzchni skrzydła. Inną metodą jest doprowadzenie skrzydła do przeciągnięcia (tak, aby spowodować poluzowanie sie linek nośnych, "wydmuchnięcie" końcówki przez powietrze napływające z tyłu i samoczynne rozsupłanie krawata).
czyli niesymetryczne podwinięcie skrzydła polega na tym, że krawędź natarcia zawija się pod skrzydło na części jego rozpiętości.
Klapa przytrafia się najczęściej w locie w turbulentnym powietrzu przy przelatywniu niecentrycznie przez komin.
Wyprowadzanie: Najważniejszą rzeczą jest utrzymanie kierunku lotu. Jeśli podwinięcie jest niewielkie, wystarczy przenieść ciężar ciała na stronę "niezaklapioną". Jeśli podwinięcie jest większe, konieczne jest skontrowanie sterówką (po stronie "zdrowej"). Kontra winna być wykonana z wyczuciem. Przy locie na wprost niektóre skrzydła same wychodzą z klapy, inne wymagają "podpompowania" sterówką po stronie zaklapionej (wykonanie kilku szybkich ściągnięć sterówki).
Może przytrafić się przy locie w turbulentnym powietrzu, szczególnie na speedzie. Inną przyczyną może być gwałtowne odpuszczenie zaciągniętych sterówek (np. przy wychodzeniu z przeciągnięcia).
Wyprowadzanie jest bardzo proste i polega na równomiernym przyhamowaniu skrzydła, co powinno doprowadzić do otwarcia się czaszy.
to najniebezpieczniejszy ze stanów niebezpiecznych. Stan ten, odpowiadający korkociągowi, może pojawić się podczas wykonywania ciasnych zakrętów przy małej prędkości, np. podczas centrowania wąskiego noszenia lub próbie zmieszczenia się na małym lądowisku po źle wykonanym podejściu. W takiej sytuacji może dojść do przeciągnięcia wewnętrznej (w stosunku do zakrętu) połowy skrzydła i utraty przez nią kszałtu.
Powoduje to wpadnięcie skrzydła w ruch wirowy (jest to odpowiednik korkociągu płaskiego) i skręcenie taśm nośnych. W przypadku zablokowania się sterówek jedynym ratunkiem jest użycie zapasu.
Inna postać negatywki może wyrażać się w obrotach dodatkowo wokół osi podłużnej skrzydła (co odpowiada korkociągowi stromemu) i powoduje, że pilot zostaje wyrzucony na zewnątrz i rozpoczyna "karuzelę" plecami w kierunku ruchu.
Wyprowadzanie polega na powolnym odpuszczeniu sterówek. Jeśli to nie pomaga, lub masz małą wysokość, należy użyć zapasu (RSH).
Ważniejszą od sposobów wyprowadzania jest profilaktyka. Jeśli odczujesz, że zahamowana strona skrzydła zaczyna się dofać - natychmiast odpuść (z wyczuciem) tę sterówkę. Odpuść też trochę drugą, aby skrzydło rozpędzić. A przede wszystkim lataj z głową, nie dopuszczając do sytuacji, aby Twoje skrzydło mogło, choćby przez chwilę, o negatywce pomyśleć.
Wyjątek stanowią specjalistyczne szkolenia, co oznacza, że:
Krzysztof Plackowski
kplackowski@uzp.gov.pl