![]() |
Asyż (Assisi) leży ok. 15 km na wschód od Peruggi, stolicy włoskiej Umbrii, na skraju rozległej równiny, u podnóża pasma górskiego, w którym, nieco dalej na północ, znajduje się bardziej znane Mt. Cucco, a także podobno równie atrakcyjne tereny paralotniowe wokół Gubbio.
Sam Asyż, pięknie położony na malowniczym wzgórzu, jest w całości zabytkiem klasy zerowej z grobem i wspaniałą bazyliką św. Franciszka. Miasto i bazylika zostały poważnie uszkodzone trzęsieniem ziemi w 1997, ale jest już udostępnione pielgrzymom i turystom, tylko wszędzie widać gorączkowe prace renowacyjne (stan na lato 2000).
Od Perugii drogą szybkiego ruchu nr SS 75 w kierunku Foligno. Zjazd Bastia, Assisi i dalej drogą lokalną.
Monte Subasio
![]() |
Rivotorto
Wspomniany już camping Punta Navaccia położony przy drodze na startowisko (oznakowany), oraz camping przy drodze dojazdowej z Perugii do Asyżu, liczne hotele, pensjonaty i kwatery prywatne.
Canazei
![]() | ||
Fragment mapy topograficznej "Val di Fassa, Dolomiti Fassane" 1:25000 Tabacco Nr. 06 |
Dolomity to fragment południowych Alp, leżący już po włoskiej stronie. Miłośnikom narciarstwa alpejskiego znane są zapewne takie nazwy, jak Val Gardena, Madonna di Campilio czy Cortina d'Ampezzo. Teren ten jest turystycznie znakomicie zagospodarowany. Niezliczone trasy narciarskie, w dużej części sztucznie naśnieżane, liczne wyciągi i kolejki linowe są w stanie zadowolić nawet najbardziej wybrednego narciarza. Dolomity leżą po południowej stronie Alp, dlatego są bardzo interesującym terenem dla uprawiania lotniarstwa i paralotniarstwa. Poza pięknym krajobrazem, korzystnym układem dolin, oraz infrastrukturą (drogi, kolejki, wyciągi) można tu liczyć na wczesnowiosenną, nieraz wręcz zbyt silną termikę. W marcu, a nawet pod koniec lutego, kiedy powietrze jest jeszcze stosunkowo zimne, a sezon narciarski trwa, słońce ogrzewa już mocno potężne, zawsze wolne od śniegu, masywy skalne i występują tu całkiem użyteczne noszenia termiczne. W kwietniu i maju w godzinach południowych i wczesnych popołudniowych początkujący paralotniarze powinni raczej pozostać na ziemi. Termika i turbulencje w powietrzu potrafią być rzeczywiście w tym okresie brutalne. Canazei to miejscowość położona w dolinie Val di Fassa u podnóża dwóch bardzo interesujących miejsc startu Col Rosc i Col Rodella. A ponieważ w okolicy istnieją jeszcze inne możliwości startu, teren ten nazwano od głównego lądowiska położonego w dolinie między miejscowościami Campitello i Canazei.
![]() | ||
Dojazd od Innsbrucka do Canazei |
1. Przełęcz Sella (Sellapass)
Wysokość npm: ok. 2240 m.
Kierunek startu: S.
Wymiary: 200 x 100 m, dużo miejsca.
Charakterystyka: trawiasty stok o różnym nachyleniu, od szosy aż po grań przełęczy, lądowisko niewidoczne ze startu.
Trudność: łatwy do średniego.
Rękaw: nie ma.
Niebezpieczeństwa: w ciągu aktywnych termicznie dni może występować silny wiatr.
Lot: możliwe wszelkie rodzaje lotu; lot ślizgowy w kierunku lądowiska Canazei Compitello; lot termiczny i żagiel wzdłuż południowej strony przełęczy Sella, wzdłuż i ponad masywami Sella, Langkofel i Pordoi.
Dojazd: od Canazei samochodem w kierunku przełęczy Sella (Sellapass) - za drogowskazami. Przed zabudowaniami na przełęczy ścieżka w prawo, ostro w górę - pieszo 10 min.
Uwaga: w zimie, przy dużej pokrywie śnieżnej, start tu może być niemożliwy.
2. Col Rodella
Wysokość npm: ok. 2380 m.
Kierunek startu: SW, S, SE, E.
Wymiary: dużo miejsca.
Charakterystyka: trawiasty stok o dużym nachyleniu; lądowisko niewidoczne ze startu.
Trudność: wyżej trudny z powodu dużego nachylenia, niżej łatwy do średniego.
Rękaw: jest - na słupie kolejki linowej i na stoku.
Niebezpieczeństwa: w ciągu aktywnych termicznie dni może występować silny wiatr, nie startować przy północnym wietrze, po starcie możliwe znaczne turbulencje.
Lot: możliwe wszelkie rodzaje lotu; lot ślizgowy w kierunku lądowiska Canazei Compitello; lot termiczny i żagiel w kotle pod szczytem i wzdłuż zbocza doliny Fassa.
Dojazd: od Campitello kolejką linową na Col Rodella; po wyjściu ze stacji na szczycie w prawo dookoła stacji i pod linami kolejki na start - pieszo 5 min. Poza sezonem narciarskim i turystycznym (np. w październiku), gdy kolejka jest nieczynna, można samochodem dojechać na przełęcz Sella i stąd pieszo, płaską drogą na Col Rodella - 40 do 60 min.
Uwaga: w zimie, przy pokrywie śnieżnej start tu może być niemożliwy z powodu dużej stromizny.
3. Col di Ross
Wysokość npm: ok. 2380 m.
Kierunek startu: SW, W, NW.
Wymiary: mała, bardzo stroma łączka (SW) lub start z nartostrady.
Charakterystyka: start z nartostrady łatwy, idealny profil; start SW trudny; lądowisko widoczne ze startu.
Trudność: różne, zależne od kierunku i siły wiatru stopnie trudności..
Rękaw wietrzny: jest.
Niebezpieczeństwa: nad Canazei w kierunku lądowiska przelatywać na dostatecznej wysokości - z powodu silnego wiatru dolinowego można nie osiągnąć lądowiska. W takim przypadku lecieć z wiatrem na lądowisko awaryjne przy drodze w kierunku jeziora Fedia (ok. 500 m na SE od Canazei).
Lot: możliwe wszelkie rodzaje lotu; lot ślizgowy w kierunku lądowiska Canazei Compitello; lot termiczny i żagiel przed i ponad szczytem; bardzo dobra termika wieczorna.
Dojazd: z Canazei kolejką gondolową, a później linową na sam szczyt.
Uwaga: w sezonie narciarskim start z nartostrad dozwolony tylko gdy zamknięte są już wszystkie wyciągi.
![]() | ||
Miejsce startu Sass Beccei. W oddali masyw Langkofel. Z prawej strony widoczna armatka śnieżna. Zdjęcie: Volker Watzel |
4. Sass Beccei
Wysokość npm: ok. 2360 m.
Kierunek startu: W.
Wymiary: 100 x 30 m, można rozłożyć 10 skrzydeł.
Charakterystyka: trawiasty stok o idealnym profilu (patrz zdjęcie), lądowisko widoczne ze startu.
Trudność: łatwy.
Rękaw: nie ma.
Niebezpieczeństwa: po starcie uwaga na liczne liny i słupy wyciągów narciarskich.
Lot: możliwe wszelkie rodzaje lotu; lot ślizgowy w kierunku lądowiska Canazei Compitello; lot termiczny i żagiel, w prawo przed Sas Bece i ponad terenami narciarskimi oraz przy zboczu doliny Fassa nad Canazei.
Dojazd: od Canazei samochodem na przełęcz Pordoi - za drogowskazami. Na przełęczy w prawo wzdłuż Sas Bece, ścieżką pod górę, pieszo ok. 30 min.
1. Campitello
Wysokość npm: 1407 m.
Wymiary: duża łąka, 150 x 150 m.
Trudność: łatwe.
Rękaw: jest.
Niebezpieczeństwa: nie ma.
Położenie: 100 m na wschód od dolnej stacji kolejki linowej na Col Rodella.
2. Canazei
Wysokość npm: 1420 m.
Wymiary: duża łąka, 300 x 200 m.
Trudność: łatwe.
Rękaw: jest.
Niebezpieczeństwa: nie ma.
Położenie: przy drodze Campitello-Canazei.
Uwaga: tutaj lądują też lotnie.
Położenie: 40,16 N i 15,03 E
Deniwelacja: 800 m
Lata się tam z góry Monte Stella - kierunki od SW przez N do NW. Start z trawy i drobnych roślin kłujących - brak określonych lądowisk, ale można znaleźć liczne małe, kamieniste poletka (wszędzie sporo kolców). Dojazd na startowisko własnym samochodem.
![]() | ||
Osada Castellucio jest otoczona górami ze wszystkich stron |
Położenie: 42,50 N i 13,15 E
Deniwelacja: od 40 do 1000 m
10 rozmaitych startowisk i lądowisk w rejonie miejscowości - wszystkie kierunki wiatru. Bardzo urozmaicony i ciekawy rejon o bardzo dużym ruchu w powietrzu, pomiędzy Florencją i Rzymem jedyne idealne miejsce do paralotniarstwa i do lotów na lotni. Paralotniowe centrum szkoleniowe, gdzie można dostać mapki wszystkich startowisk i lądowisk w rejonie, jest również osiągalne telefonicznie (0743/870156). Dojazd na wszystkie startowiska autem.
![]() |
Miejscowość Diecimo leży około 50 km na północny wschód od Pisy, w dolinie rzeczki Serchio we włoskiej Toskanii, której chyba nikomu nie trzeba reklamować jako atrakcji turystycznej. Niezależnie od znanej wszystkim Pisy z jej krzywą wieżą, absolutnie godnym zwiedzenia jest pobliska Lucca - stare miasto otoczone murami - w całości średniowieczny zabytek. Zresztą całe Włochy można traktować jak jedno wielkie muzeum i w każdej, nawet całkiem małej dziurze znajdzie się coś godnego obejrzenia. No, a wybrzeże morskie w tym regionie to przecież Włoska Riviera. Ale tej nie polecałbym nikomu - zatłoczona, brudna i koszmarnie droga.
Autostradą Genua (nr 12) - Prato - Florencja (nr 11) - płatne. Zjazd Lucca i dalej drogą nr 12 w kierunku Modeny. Droga prowadzi koło miejscowości Diecimo nie wchodząc do niej.
![]() |
![]() |
Diecimo (M. Bargiglio)
Campo Sportivo w miejscowości Borgo a Mozzano
Na toskańskim śródlądziu krucho z campingami. Jedyny, jaki znaleźliśmy, to camping w Castelnuovo, jakieś 20 km w górę doliny w kierunku Modeny. Oznakowany. W samym Diecimo i okolicy z całą pewnością dostępne kwatery prywatne.
Massa
Położenie: 44,02 N i 10,09 E - 60 km od Genui
Deniwelacja: 800 m
Góra Monte Folgorito - kierunek W, start z trawy. Informacje paralotniarskie w restauracji La Tartaruga - tel. 0585/348213. Dobre, duże lądowisko. Duży ruch w powietrzu.
Monte Fasie
Położenie: 44,24 N i 8,56 E
Deniwelacja: 834 m
Kierunki od SW przez S do SE. Wjazd na start własnym autem. Lądowisko na pełnej ludzi plaży (bardzo trudne i wąskie - wyłącznie dla bardzo oblatanych).
Mt Dolada
Położenie: Godzina drogi przed Grappą, parę kilometrów na południe od Belluno, w kierunku na Vittorio Veneto, trzeba skręcić w lewo na Pieve d'Alpago. Na górę prowadzi asfaltowa droga, parking, miejsca na co najmniej 20 glajtów, 1480 m npm. Zaletą dla nas jest to, że jest blisko do Polski.
Deniwelacja: ok. 1200 m
Lądowisk w bród, ale lepiej korzystać z tego, na którym lądują miejscowi. Jak jest pogoda, zawsze parę glajtów tam lata. Możliwe przeloty w kierunku Mt Avena (50 km) albo na północ w Dolomity (strach). Przy przelotach zawsze można lądować w korycie Piavy, bardzo bezpieczne miejsca do lądowania.
Poniżej Mt Dolady, w Fiara d'Alpago jest świetnie wyposażony kemping nad jeziorem. Ceny: 6 tys. ITL od osoby, 10 tys. ITL za namiot, samochód za darmo. Ciepła woda w prysznicach bez dopłat, kemping jest cichy i sympatyczny.
Góra naprawdę niesamowita, po zrobieniu 1800 m npm, wychodzi się nad szczyt i widać całe Dolomity jak na dłoni.
Sigillo
Położenie: 43,20 N i 12,44 E
Deniwelacja: 1200 m
Latanie z góry Monte Cucco - kierunki na południe lub na druga stronę na północ. Bardzo często za silny wiatr na latanie - lądowisko na szczycie (na startowisku) lub wzdłuż drogi N3 - wjazd na start własnym autem. Duże turbulencje i ciężkie warunki.
Ryszard Lutosławski
ryszard@vossnet.de
(Castellabate, Castelluccio,
Massa, Monte Fasie, Sigillo)
Zdzisław Stankiewicz
z.stankiewicz@fh-mannheim.de
(Assisi, Canazei)
Robert Zbela
zbela@callisto.krakow.pl
(Mt Dolada)