OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA
ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ
OSÓB FIZYCZNYCH W ŻYCIU PRYWATNYM
HESTIA

Podkreślenia - Sylwester Banasik

Postanowienia ogólne

§ 1.
1. Na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe "Hestia Insurance" S.A. w Sopocie, zwane dalej "ubezpieczycielem", zawiera umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z osobami fizycznymi, osobami prawnymi i innymi jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej, zwanymi dalej "ubezpieczającymi".
2. Umowę ubezpieczenia można zawrzeć na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczonego).
§ 2.
1. Umowy ubezpieczenia mogą być zawierane na uzgodnionych przez strony warunkach odbiegających od postanowień niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia.
2. Klauzule umowne uzgodnione przez strony powinny być sporządzone na piśmie i w pełnym brzmieniu dołączone do umowy, pod rygorem nieważności.
§ 3. W rozumieniu niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia:
1) za osoby trzecie uważa się wszystkie osoby pozostające poza stosunkiem ubezpieczeniowym,
2) za osoby bliskie uważa się małżonka, osoby pozostające w konkubinacie, rodzeństwo, wstępnych, zstępnych, teściów, zięciów i synowe, ojczyma, macochę, pasierbów, przysposobionych i przysposobiających,
3) za wartości pieniężne uważa się krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, czeki, weksle i inne dokumenty zastępujące w obrocie gotówkę oraz złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne i perły, a także platynę i pozostałe metale z grupy platynowców,
4) za szkodę na osobie uważa się śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia,
5) za szkodę na mieniu uważa się zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy ruchomej albo nieruchomości
6) za czynności życia prywatnego uważa się w szczególności czynności związane z opieką nad niepełnoletnimi dziećmi, użytkowaniem mieszkania, domu, garażu lub innej nieruchomości, posiadaniem zwierząt domowych (z zastrzeżeniem postanowień § 11 pkt 2) oraz pasiek dla celów niehandlowych, rowerów i sprzętu pływającego, a także związane z uprawianiem sportu i użytkowaniem broni (z zastrzeżeniem postanowień § 11 pkt 3 i 4),
7) za wypadek uważa się zdarzenie powodujące wystąpienie szkody na osobie lub mieniu w czasie trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, przy czym wszystkie szkody będące następstwem tego samego zdarzenia, albo wynikające z tej samej przyczyny, niezależnie od liczby osób poszkodowanych, uważa się za jeden wypadek i przyjmuje się, że miały miejsce w chwili wystąpienia pierwszej szkody.

Przedmiot i zakres ubezpieczenia

§ 4. Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego lub osoby, na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia, za szkody wyrządzone osobom trzecim w związku z wykonywaniem czynności życia prywatnego.
§ 5. Na podstawie odrębnych warunków ubezpieczyciel zawiera umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody:
1) związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a także wyrządzone przez rzeczy dostarczone lub wytworzone przez osoby objęte ubezpieczeniem, albo prace i usługi przez nie wykonane,
2) związane z ruchem pojazdów mechanicznych lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w zakresie objętym systemem ubezpieczeń obowiązkowych,
3) powstałe wskutek uchybień w wykonywaniu czynności zawodowych przez osoby objęte ubezpieczeniem,
4) związane z użytkowaniem statków oraz urządzeń latających i pływających,
5) w ładunku, wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu lub spedycji.
§ 6. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje odpowiedzialność cywilną ubezpieczającego i jego osób bliskich, stale zamieszkujących i prowadzących wspólnie z ubezpieczającym gospodarstwo domowe.
§ 7.
1. Ochroną ubezpieczeniową objęta jest odpowiedzialność cywilna z tytułu szkód powstałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Za opłatą dodatkowej składki ochroną ubezpieczeniową można objąć odpowiedzialność cywilną za szkody powstałe poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 8. Umową ubezpieczenia nie są objęte roszczenia o wykonanie umów oraz o zwrot kosztów poniesionych na poczet wykonania umów.
§ 9. Ubezpieczenie nie obejmuje szkód wyrządzonych umyślnie przez osoby objęte ubezpieczeniem oraz osoby, za które ponoszą one odpowiedzialność.
§ 10.
1. Zakres ubezpieczenia nie obejmuje odpowiedzialności cywilnej za szkody:
1) za które osoba objęta ubezpieczeniem jest odpowiedzialna wskutek umownego przejęcia odpowiedzialności cywilnej osoby trzeciej, albo wskutek rozszerzenia zakresu własnej odpowiedzialności cywilnej wynikającej z ustawy,
2) wyrządzone osobom bliskim wobec osób objętych ubezpieczeniem, albo osobom przez nie zatrudnionym, bez względu na podstawę prawną zatrudnienia,
3) polegające na wystąpieniu czystych strat finansowych nie związanych ze szkodą w mieniu ani na osobie,
4) które mogą być pokryte z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zawartej z innym ubezpieczycielem na wcześniejszy lub późniejszy okres ubezpieczenia,
5) związane z naruszeniem praw autorskich, patentów, znaków towarowych i nazw fabrycznych,
6) w wartościach pieniężnych, dokumentach, planach, zbiorach archiwalnych, filatelistycznych, numizmatycznych albo dziełach sztuki,
7) wynikłych z przeniesienia chorób zakaźnych, o których istnieniu osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć,
8) powstałe wskutek osiadania gruntu, osunięcia się ziemi, zalania przez wody stojące lub płynące, a także wskutek cofnięcia się cieczy w systemach kanalizacyjnych,
9) wynikłe z powolnego działania hałasu, wibracji, ciepła, wody, zagrzybienia lub innych podobnych czynników,
10) pokrywane na podstawie prawa geologicznego lub górniczego,
11) w mieniu ruchomym, z którego osoby objęte ubezpieczeniem korzystały na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innego pokrewnego stosunku prawnego,
12) bezpośrednio lub pośrednio wynikłe z emisji, wycieku lub innej formy przedostania się do powietrza, wody lub gruntu jakichkolwiek substancji,
13) wynikłe z oddziaływania energii jądrowej, skażenia radioaktywnego, promieni laserowych i maserowych oraz pola magnetycznego i elektromagnetycznego,
14) związane z działaniami wojennymi, stanem wojennym i wyjątkowym, wojną domową, zamieszkami społecznymi, rozruchami, strajkami, lokautami i niepokojami społecznymi oraz aktami terroryzmu i sabotażu.
2. Ubezpieczenie nie pokrywa grzywien i kar administracyjnych lub sądowych oraz innych kar o charakterze pieniężnym, w tym również odszkodowań o charakterze karnym (exemplary & punitive damages), nałożonych na osoby objęte ubezpieczeniem.
Strony mogą uzgodnić wprowadzenie do umowy ubezpieczenia franszyzy redukcyjnej.
§ 11. O ile zakres ochrony nie został rozszerzony za opłatą dodatkowej składki, ubezpieczenie nie obejmuje szkód:
1) wyrządzonych przez pomoc domową lub opiekunkę zatrudnioną przez ubezpieczającego, przy czym przy włączeniu tego ryzyka do ubezpieczenia wyłączone pozostają szkody wyrządzone ubezpieczającemu lub jego osobom bliskim, a także szkody, które mogą być pokryte z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej na swoją rzecz przez pomoc domową lub opiekunkę,
2)wyrządzonych przez psy o widocznych cechach następujących ras (niezależnie od posiadania rodowodu): owczarek kaukaski, buldog angielski, doberman, rottweiler, niemiecki terier myśliwski, sealyham terier, karelski pies niedźwiedzi, płochacz niemiecki - Wachtelhund, chow-chow, chart rosyjski długowłosy - borzoj, chart afgański, chart arabski - sloughi, chart perski - saluki,
3) związanych z użyciem broni palnej,
4) wyrządzonych w związku z uprawianiem sportu w ramach zorganizowanych sekcji lub klubów sportowych.

Wniosek ubezpieczeniowy

§ 12.
1. Umowę ubezpieczenia zawiera się na podstawie wniosku ubezpieczeniowego, sporządzonego w formie pisemnej.
2. Wniosek powinien zawierać co najmniej następujące dane:
1) imię i nazwisko ubezpieczającego,
2) okres ubezpieczenia,
3) proponowaną wysokość sumy gwarancyjnej,
4) liczbę i łączną wartość szkód wyrządzonych w okresie ostatnich 5 lat.
3. Ubezpieczyciel może uzależnić zawarcie umowy ubezpieczenia od uzyskania dodatkowych informacji związanych z umową.
4. Jeżeli wniosek nie zawiera wszystkich danych określonych w ust. 2, albo został sporządzony wadliwie lub niezgodnie z niniejszymi warunkami, ubezpieczający powinien na wezwanie ubezpieczyciela odpowiednio go uzupełnić lub sporządzić nowy wniosek w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma ubezpieczyciela.

Umowa na rzecz osoby trzeciej

§ 13.
1. Obowiązki związane z zawarciem umowy na rzecz osoby trzeciej ciążą zarówno na ubezpieczającym jak i ubezpieczonym, chyba że ubezpieczony nie wiedział o zawarciu umowy na jego rzecz, jednakże obowiązek opłaty składki ubezpieczeniowej ciąży tylko na ubezpieczającym.
2. Obowiązki ubezpieczającego związane z wykonaniem umowy ubezpieczenia przechodzą na ubezpieczonego z chwilą, w której dowiedział się on o zawarciu umowy na jego rzecz.
3. W przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej polisę lub inny dokument ubezpieczenia wydaje się ubezpieczającemu. Ubezpieczający może rozporządzać prawami z umowy ubezpieczenia do czasu przekazania dokumentu ubezpieczenia ubezpieczonemu.

Suma gwarancyjna i składka

§ 14. W umowie ubezpieczenia ustala się sumę gwarancyjną, stanowiącą limit odpowiedzialności ubezpieczyciela w stosunku do jednego wypadku.
§ 15.
1. Składkę ubezpieczeniową oblicza się na podstawie taryfy obowiązującej w dniu zawarcia umowy.
2. Na wniosek ubezpieczającego składka może być rozłożona na raty. Terminy płatności kolejnych rat i ich wysokość określa się w umowie ubezpieczenia.

Okres ubezpieczenia i czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela

§ 16.
1. Okres ubezpieczenia oznacza się w umowie.
2. Za początek okresu ubezpieczenia uważa się datę uzgodnioną przez strony umowy.
3. Okres ubezpieczenia trwa jeden rok, chyba że umowę zawarto na okres krótszy (ubezpieczenie krótkoterminowe).
§ 17.
1. Odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia i godziny wskazanej w umowie jako początek okresu ubezpieczenia, pod warunkiem że składka zostanie zapłacona w dniu zawarcia umowy, chyba że został wyznaczony inny termin zapłaty.
2. Jeżeli składka została zapłacona po wyznaczonym terminie, późniejszym w stosunku do początku okresu ubezpieczenia, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od godziny 00 dnia następującego po zapłacie składki.
3. Jeżeli w umowie przewidziano płatność składki w ratach, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia i godziny wskazanej w umowie jako początek okresu ubezpieczenia, pod warunkiem że pierwsza rata składki zostanie zapłacona w dniu zawarcia umowy, chyba że został wyznaczony inny termin zapłaty, przy czym jeżeli pierwsza rata składki została zapłacona po wyznaczonym terminie, późniejszym w stosunku do początku okresu ubezpieczenia, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od godziny 00 dnia następującego po zapłacie pierwszej raty składki, a ponadto:
1) niezapłacenie kolejnej raty składki w wyznaczonym terminie uprawnia ubezpieczyciela do odstąpienia od umowy ze skutkiem natychmiastowym, przy czym odstąpienie od umowy nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłaty składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej, 2) ubezpieczyciel uprawniony jest do potrącenia z kwoty odszkodowania rat jeszcze nie wymagalnych.
4. W razie wyznaczenia terminu zapłaty składki lub pierwszej raty składki przed początkiem okresu ubezpieczenia, do skutków opóźnienia w zapłacie mają odpowiednie zastosowanie postanowienia ust. 1 - 3.
5. Jeżeli zapłata dokonywana jest w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego, za zapłatę uważa się chwilę złożenia zlecenia zapłaty w banku lub w urzędzie pocztowym na właściwy rachunek ubezpieczyciela.
6. Odpowiedzialność ubezpieczyciela kończy się z upływem okresu ubezpieczenia, chyba że stosunek ubezpieczeniowy wygasł przed tym terminem.

Prawa i obowiązki stron umowy

§ 18.
1. Ubezpieczający obowiązany jest udzielić ubezpieczycielowi odpowiedzi na pytania zamieszczone w formularzu wniosku lub skierowane do niego w innej formie pisemnej oraz podać ubezpieczycielowi wszystkie znane mu okoliczności istotne dla oceny ryzyka i ustalenia składki. Jeżeli ubezpieczyciel zawarł umowę ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi ubezpieczającego na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne.
2. Jeżeli ubezpieczający działał przez pełnomocnika, to obowiązek określony w ust. 1 ciąży również ma pełnomocniku i obejmuje także okoliczności znane pełnomocnikowi.
3. Jeżeli ubezpieczający podał do wiadomości ubezpieczyciela niezgodne z prawdą informacje i okoliczności, o których mowa w ust. 1, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, chyba że okoliczności te nie mają wpływu na zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku objętego umową.
§ 19.
1. W czasie trwania umowy ubezpieczenia ubezpieczający obowiązany jest niezwłocznie zgłaszać ubezpieczycielowi wszelkie zmiany okoliczności, które mogą mieć wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku, o które ubezpieczyciel zapytywał we wniosku ubezpieczeniowym albo przed zawarciem umowy w innych pismach.
2. Jeżeli ubezpieczający nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w ust. 1, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, chyba że okoliczności te nie mają wpływu na zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku objętego umową.
§ 20.
1. Ubezpieczający obowiązany jest do usunięcia szczególnych zagrożeń, których usunięcia - stosownie do okoliczności - mógł domagać się ubezpieczyciel i domagał się; za szczególne zagrożenia uważa się zwłaszcza zdarzenia wyrządzające szkody.
2. Jeżeli ubezpieczający nie wykonał powyższego obowiązku w terminie wskazanym przez ubezpieczyciela, ubezpieczyciel zwolniony jest z odpowiedzialności za szkody powstałe po wyznaczonym terminie wskutek nieusunięcia wskazanego zagrożenia, chyba że niewykonanie obowiązku nie miało wpływu na powstanie lub rozmiar szkody.
§ 21.
1. W razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć wszelkich dostępnych środków w celu zmniejszenia szkody.
2. Jeżeli ubezpieczający dopuścił się rażącego niedbalstwa w wykonaniu obowiązku określonego w ust. 1, odszkodowanie się nie należy.
§ 22.
1. W razie powstania szkody do obowiązków ubezpieczającego należy ponadto:
1) niezwłocznie po powstaniu szkody lub uzyskaniu o niej wiadomości zawiadomić ubezpieczyciela o szkodzie,
2) podjąć aktywną współpracę z ubezpieczycielem w celu wyjaśnienia wszelkich okoliczności powstania szkody i ustalenia jej rozmiaru,
3) stosować się do zaleceń ubezpieczyciela, udzielając mu informacji i niezbędnych pełnomocnictw.
2. W razie niedopełnienia przez ubezpieczającego obowiązków wymienionych w ust. 1 ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania w całości lub w części, jeżeli niedopełnienie obowiązków miało wpływ na ustalenie przyczyny lub rozmiaru szkody.
§ 23.
1. W razie zgłoszenia roszczenia o naprawienie szkody ubezpieczający ma obowiązek zaniechania działań zmierzających do zaspokojenia poszkodowanego, uznania jego roszczeń bądź zawarcia z nim ugody, do czasu uzyskania pisemnej zgody ubezpieczyciela.
2. Zaspokojenie lub uznanie przez ubezpieczającego roszczenia osoby poszkodowanej bez wymaganej pisemnej zgody nie ma wpływu na odpowiedzialność ubezpieczyciela.
§ 24.
1. W razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku, ubezpieczyciel może odpowiednio zwiększyć składkę, poczynając od chwili, gdy zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia. W wypadku takim ubezpieczyciel wezwie ubezpieczającego do zapłaty podwyższonej składki, a ubezpieczający może w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania od umowy odstąpić. Jeżeli ujawnienie okoliczności nastąpiło po wypadku, ubezpieczyciel może odpowiednio zmniejszyć odszkodowanie.
2. Jeżeli ujawniona okoliczność pociąga za sobą takie zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku, że ubezpieczyciel nie zawarłby umowy, gdyby o tej okoliczności wiedział, może on w ciągu miesiąca od ujawnienia rzeczonej okoliczności od umowy odstąpić. W razie odstąpienia od umowy należy się ubezpieczycielowi tylko składka za czas trwania umowy. Jeżeli ujawnienie okoliczności nastąpiło już po wypadku lub w ciągu ostatniego miesiąca przed wypadkiem, a przyczyną wypadku była wyłącznie ujawniona okoliczność, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela

§ 25.
1. W granicach udzielonej ochrony ubezpieczyciel ma obowiązek dokonania oceny sytuacji faktycznej i prawnej oraz podjęcia decyzji o uznaniu roszczenia i wypłacie odszkodowania albo prowadzeniu obrony ubezpieczającego przed nieuzasadnionym roszczeniem.
2. W każdym czasie ubezpieczyciel ma prawo wypłacić odszkodowanie w wysokości sumy gwarancyjnej lub mniejszej sumy, którą mogą być zaspokojone roszczenia wynikające z wypadku, zwalniając się z obowiązku dalszego prowadzenia obrony oraz ponoszenia innych kosztów.
§ 26.
1. Ubezpieczyciel wypłaca osobie uprawnionej należne odszkodowanie ustalone według zasad odpowiedzialności cywilnej ubezpieczającego.
2. Ubezpieczyciel pokrywa także:
1) koszty wynagrodzenia rzeczoznawców powołanych w uzgodnieniu z ubezpieczycielem w celu ustalenia okoliczności lub rozmiaru szkody,
2) niezbędne koszty obrony sądowej w sporze prowadzonym na polecenie ubezpieczyciela lub za jego zgodą; jeżeli w wyniku wypadku powodującego odpowiedzialność ubezpieczającego objętą ochroną ubezpieczeniową zostanie przeciwko sprawcy szkody wdrożone postępowanie karne, ubezpieczyciel pokrywa koszty obrony, jeżeli zażądał powołania obrońcy lub wyraził zgodę na pokrycie tych kosztów,
3) niezbędne koszty działań podjętych przez ubezpieczającego po wystąpieniu wypadku w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów, jeżeli środki te były właściwe, chociażby okazały się bezskuteczne.
3. Za koszty, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, ubezpieczyciel odpowiada ponad sumę gwarancyjną. W przypadku, gdy łączna wysokość roszczeń wynikających z wypadku jest wyższa niż suma gwarancyjna, ubezpieczyciel pokrywa te koszty w takiej proporcji, w jakiej pozostaje suma gwarancyjna do wysokości roszczeń, niezależnie od liczby wdrożonych postępowań sądowych; wypłata przez ubezpieczyciela sumy gwarancyjnej oraz obliczonej zgodnie z powyższą zasadą części kosztów zwalnia go z obowiązku dokonywania dalszych wypłat.
4) Koszty, o których mowa w ust. 2 pkt 3, pokrywane są w ramach sumy gwarancyjnej.

Wypłata odszkodowania

§ 27.
1. Wraz z zawiadomieniem o zgłoszeniu roszczenia ubezpieczający obowiązany jest dostarczyć ubezpieczycielowi dokumenty niezbędne do rozpatrzenia wniosku o wypłatę odszkodowania.
2. Dokumenty, o których mowa w ust. 1, ubezpieczający powinien dostarczyć w ciągu 7 dni od daty powzięcia wiadomości o powstaniu szkody.
3. Ubezpieczający ma obowiązek udostępnić inne dokumenty, które ubezpieczyciel uzna za niezbędne do rozpatrzenia wniosku o wypłatę odszkodowania.
§ 28.
1. Jeżeli przeciwko sprawcy wypadku wszczęte zostało postępowanie karne, albo jeżeli osoba poszkodowana wystąpi z roszczeniem o odszkodowanie na drogę sądową, ubezpieczający obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym ubezpieczyciela.
2. Ubezpieczający obowiązany jest doręczyć ubezpieczycielowi orzeczenie sądu w terminie umożliwiającym mu zajęcie stanowiska odnośnie wniesienia środka odwoławczego.
§ 29.
1. Ubezpieczyciel obowiązany jest do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
2. Jeżeli w terminie określonym w ust. 1 wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności, jednakże bezsporną część odszkodowania ubezpieczyciel wypłaca w terminie określonym w ust. 1.
§ 30. Jeżeli uprawniony do wystąpienia z roszczeniem nie zgadza się z ustaleniami ubezpieczyciela co do odmowy zaspokojenia roszczenia albo co do wysokości odszkodowania, może w ciągu 30 dni zgłosić na piśmie - za pośrednictwem przedstawicielstwa - wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez zarząd ubezpieczyciela.

Regres ubezpieczeniowy

§ 31.
1. Z dniem wypłaty odszkodowania przechodzi na ubezpieczyciela przysługujące ubezpieczającemu roszczenie do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, do wysokości wypłaconego odszkodowania.
2. Roszczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przechodzi na ubezpieczyciela, jeśli sprawcą szkody jest osoba, z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za którą ponosi odpowiedzialność.
3. Ubezpieczający obowiązany jest dostarczyć ubezpieczycielowi wszelkie wiadomości i dokumenty oraz dokonać czynności niezbędnych dla skutecznego dochodzenia praw przez ubezpieczyciela.
4. W razie zrzeczenia się przez ubezpieczającego bez zgody ubezpieczyciela praw przysługujących mu do osób trzecich z tytułu szkód ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania w całości lub w części.

Wygaśnięcie stosunku ubezpieczeniowego

§ 32.
1. Jeżeli umowę ubezpieczenia zawarto na okres przekraczający 6 miesięcy, ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy w okresie 30 dni - dla osób fizycznych i 7 dni - dla osób prawnych od daty zawarcia umowy; odstąpienie od umowy nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłaty składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.
2. Zwrot składki za nie wykorzystany okres ubezpieczenia nastąpi po potrąceniu kosztów manipulacyjnych w wysokości 20% zwracanej składki.
§ 33.
1. Każda ze stron może w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania albo daty doręczenia odmowy wypłaty odszkodowania wypowiedzieć umowę ubezpieczenia z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.
2. W razie wypowiedzenia umowy 80% składki za nie wykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, gdy nie wypłacono odszkodowania.

Postanowienia końcowe

§ 34.
1. Wszystkie zawiadomienia i oświadczenia kierowane do ubezpieczyciela powinny być składane na piśmie za pokwitowaniem lub przesłane pismem poleconym.
2. Jeżeli ubezpieczający zmienił siedzibę i nie zawiadomił o tym ubezpieczyciela, pismo ubezpieczyciela skierowane do ostatniej znanej siedziby ubezpieczającego wywiera skutki prawne od chwili, w której byłoby doręczone, gdyby ubezpieczający nie zmienił siedziby.
§ 35. W sprawach nie uregulowanych w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia mają zastosowanie przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej i kodeksu cywilnego.
§ 36. Strony umowy ubezpieczenia mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wynikające z niej spory. W braku zapisu na sąd polubowny spory wynikające z umowy ubezpieczenia rozstrzyga sąd powszechny właściwy dla siedziby ubezpieczyciela.
§ 37. Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia wchodzą w życie z dniem 1 pażdziernika 1997 r.
§ 38. Do umów zawartych po dniu wejścia w życie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia nie stosuje się Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Odpowiedzialności Cywilnej z dnia 20.05.1991 r., Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Odpowiedzialności Cywilnej z dnia 30.07.1993 r.